ياداشت از محمد رضا انيسي / خطب شكن            فرهنگ غیر توحیدی مدرن به دنبال چیزهایی است که وهم او ساخته است. انسان در هنگامه‌ی میان‌داری تکنولوژی به دنبال ساختن بهشتی خیالی در دنیاست و در راه رسیدن به این هدف عنان شهوت و غضب خود را رها کرده است. قبله‌ی انسان مدرن به سوی توهم او چرخیده و دین، که واقع نگری اصل کار اوست، به کناره رفته است. واقعیت آن است که انسان هر چه را برای خود مقصد بگیرد به شکل همان درخواهد آمد؛ اگر صورت‌های الهی را مدنظر بگیرد، روح او به همان صورت‌ها در خواهد آمد و درست تغذیه خواهد شد و اگر فکر و ذکرش ارضای وهم و خیالش باشد، حس کمال خواهی او را هر روز با سرعت بیشتر به انحطاط رهنمون خواهد شد. در این شرایط انسان به دنبال ساختن چیزهایی است که کامل تر باشد، حتی اگر آن چیز کامل تر او را گرفتارتر کند یا به کارش نیاید. در جامعه‌ی مبتنی بر وهم است که کارایی ابزار مهم نیست، بلکه کامل تر بودن آن اهمیت دارد. گوشه‌هایی از زندگی مبتنی بر وهم وقتی انسان هدف را بشناسد می‌تواند به جای «خودِ ابزار» به «هدف استفاده از ابزار» فکر کند. اگر مقصد زندگی داشتن بهترین کاشی و آجر است، باید دائما به دنبال بهترین باشیم و هرگز به بهترین نخواهیم رسید. ولی اگر مقصد ما ساختن خانه‌ی مناسبی است که بتوانیم در آن زندگی کنیم، دیگر بهترین معنی ندارد، بهترین همان است که بتوانیم از آن به مقصود خود برسیم. در زندگی مبتنی بر وهم شرکت‌های بزرگ با تبلیغات نیازهایی موهومی برای مردم ایجاد و به این صورت سلطه‌ی تکنولوژی را بیشتر می‌کنند. فرهنگ غرب خالقیت الهی را منکر نشد، بلکه خدا را از محوریت خارج کرد. به طوری که بشر بهترین معبود را در تولید و مصرف انبوه تعریف کرده است و برای رهایی از این بحران هویت دست به هر کاری خواهد زد، حتی تهاجم نظامی. زیبایی یا تجمل در رهگذر زندگی مبتنی بر وهم و زندگی مبتنی بر وحی، زیبایی و به تبع آن هنر به عنوان جلوه گاه زیبایی، تعاریف متفاوتی به خود می‌گیرند. زیبایی در زندگی الهی یعنی کنار هم آمدن اجزای یک پدیده به طوری که در هماهنگی کامل قرار گیرند و نشانه‌ی یک وحدت حقیقی باشند. زیبایی انسان را در رسیدن به هدفش تشویق می‌کند. انحراف در زیبایی زمانی رخ می‌دهد که از جنبه‌ی «وسیله بودن» درآید و به هدف تبدیل شود. اگر کسی متوجه اهداف عالی شود، زیبایی‌ها ابزار و وسیله‌ای برای رسیدن او خواهد بود. در زندگی مبتنی بر حقایق هر زیبایی، جلوه‌ای تنزل یافته از زیبایی‌های معنوی است و کارکردش یادآور شدن حقیقت به انسان است، نه مشغول کردن آدمی در خود. هنر قدسی و هنر مادی اگر هنرمند هنر خود را با آشنایی با عالم قدس شکل دهد، هر کس به هنرش نگاه کند، می‌تواند با آن متذکر عالم معنا شود؛ این هنر متعالی است. انسان الهی در زندگی خود سعی می‌کند که حتی کوچک ترین وسایل زندگی او وسیله‌ای برای سیر به عالم معنا شود. به همین خاطر بسیاری از وسایل هنری گران قیمت امروز، وسایل ساده زندگی گذشتگان بوده است. هنر امروز با وجود ظرافت و پیچیدگی بسیار، ما را متذکر عالم بالا نمی‌کند و فقط «تجمل» است. تغییر دائم دکورها و لباس‌ها و دل زدگی مردم از آن‌ها، به دلیل عدم تذکر معنا در ظواهر است. وگرنه آن زیبایی که متناسب با خواسته‌ی روح انسان، آن را عروج دهد و بالا ببرد، هرگز ملال آور نیست. زیبایی همان چیزی است که در الفاظ و آهنگ قرآن آمده است و هرگز انسان را در خود متوقف نمی‌کند. چیزی که در شعرهای عرفا و «شعربافان» تمایز ایجاد می‌کند، هدف شعر در تذکر دادن عالم معنا به انسان است. عرفا از زبان زیبای شعر برای بیان حقایقی که کسب کرده‌اند استفاده می‌کنند، در حالی که اگر کسی شعر ببافد و حتی وزن و قافیه را هم خوب رعایت کند، به آن اندازه به دل  نخواهد نشست. تفاوت گل و یک ماشین مدل بالا در روحی است که در گل نهفته است. هنر انقلاب اسلامی چگونه است؟ بدون شک هنر انقلاب اسلامی متناسب با ماهیت این انقلاب، راهبر انسان به سوی حقایق هستی و عروج الی الله است. بنابراین هرگز مانند آن چه در هنر غرب به چشم می‌خورد، هنر انقلابی درگیر ظواهر نمی‌شود و سعی در ارضای تخیل انسان نمی‌کند. تنها در صورتی هنر انقلاب اسلامی رشد می‌کند و به مقصود مطلوب می‌رسد که هدف خود را از ارضای وهم و تخیل آدمی به سوی عروج روح تغییر دهد. اگر هدف ما نیز همچون غربیان خلق شاهکارهایی برای سرگرم کردن و ارضای موقت شهوت و تخیل انسان باشد، باید دائما به دنبال غرب بدویم. اگر هنر انقلاب اسلامی بخواهد از سلطه‌ی توهم بر هنر رها شود، باید هدف متعالی خود را بازشناسد. اگر هدف ما مطابق غرب باشد، ما عقب مانده ایم، ولی اگر هدف عوض شود، ما پیشتازان تمدن آینده خواهیم بود.