ذبح عظیم

<p>آیا همه ی داستان مختار روایت شده است؟ نکته؛ آیا زندگانی مختار لایه های پنهانی دارد؟ چرا و چگونه می بایست شخصیت سیاسی اجتماعی ایشان را مورد بررسی قرار داد؟ متن   نام او مختار بن ابي عبيده بن مسعود و از قبيله ثقيف بود كه قبيله¬ای مشهور و گسترده از هوازن و از اعراب منطقه طائف بود.(1)  كنيه اش ابواسحاق و لقبش كيسان بود كه فرقه كيسانيه به او منسوب است. كيسان به معناي زيرك و تيزهوش است. طبق روايتي، اصبغ بن نباته، از ياران اميرالمؤمنين مي¬گويد «لقب كيس را اميرالمؤمنين به مختار داد.»(2) پدر مختار ابوعبيده ثقفي است كه در اوايل خلافت عمر از طايف به مدينه آمد و در آنجا ساكن شد.
متن خبر

آیا همه ی داستان مختار روایت شده است؟ نکته؛ آیا زندگانی مختار لایه های پنهانی دارد؟ چرا و چگونه می بایست شخصیت سیاسی اجتماعی ایشان را مورد بررسی قرار داد؟ متن   نام او مختار بن ابي عبيده بن مسعود و از قبيله ثقيف بود كه قبيله¬ای مشهور و گسترده از هوازن و از اعراب منطقه طائف بود.(1)  كنيه اش ابواسحاق و لقبش كيسان بود كه فرقه كيسانيه به او منسوب است. كيسان به معناي زيرك و تيزهوش است. طبق روايتي، اصبغ بن نباته، از ياران اميرالمؤمنين مي¬گويد «لقب كيس را اميرالمؤمنين به مختار داد.»(2) پدر مختار ابوعبيده ثقفي است كه در اوايل خلافت عمر از طايف به مدينه آمد و در آنجا ساكن شد. ابوعبید، نیز از بزرگان صحابه ممتاز پیامبر (ص) بوده و در میدان¬های جهاد و به ویژه در نبرد جسر نامش نیکوست.(3)  بعدها سعد عموی مختار کارگزار علی(ع) در مدائن شد، وقتی علی(ع) سعد عموی مختار را به حکومت مدائن فرستاد، مختار نیز به دنبال او رهسپار شد. مختار نیرو و کفایتی از خود نشان داد و سبب شد عمویش او را نایب خویش گرداند و هر وقت از مدائن بیرون می¬رفت او را جانشین خود می¬کرد.(4)  مختار در اواخر دوران خلافت معاویه در کوفه زندگی می¬کرد و در شهر کوفه منزلتی داشته است و در نظر کسانی که او را می-شناختند از موقعیت مهمی برخوردار بود، پس از مرگ معاویه و خلافت یزید، مردم کوفه شورش کردند و امام حسین(ع) را به فریادرسی طلب کردند. مختار بعد از این رویداد به صحنه سیاست وارد شد. (5) مخصوصاً هنگامی که مسلم وارد شد به خانه مختار رفت و این مساله جايگاه سیاسی مختار در كوفه و دیدگاه مثبت ايشان به امام حسین(ع) را نشان می¬دهد.(6) در منابع تاریخی حادثه عاشورا(7)  در سکوت و تسلیم مختار می¬نویسند (8) مختار همراه عبدالرحمان و زائده به چادر عمرو بن حریث رفت و با شفاعت عمرو فردای روز شهادت مسلم، نزد ابن زیاد رفت. ابن زیاد که کسانی را برای دستگیری مختار فرستاده بود، با دیدن او برآشفت و فریاد زد «تو همانی که برای پسر عقیل به جمع آوری نیرو پرداختی؟ مختار پاسخ داد چنین نکردم. من دیشب را هم در زیر پرچم عمرو پناه داشتم و شب را تا صبح نزد او گذراندم»(9)  مختار به هر دلیلی؛ نامناسب بودن فرصت، انتقام گیری بعدی، قدرت طلبی و نقشه هایی در جهت آن، و يا هر عاملي ديگر، در آن هنگام باید می¬ایستاد، اما تسلیم شد. او بعدها در قیامی که به دلایل مختلف ترتیب داده بود، کشته شد.(10) نتیجه؛دیدگاه مختار نیز از ارتباطش با محمد بن حنفیه مشخص می¬شود و این که دوستی آن¬ها هر روز بیشتر از روز قبل می¬گشت و روز به روز این شاگرد هرچه بیشتر تحت تأثیر استاد قرار می¬گرفت و به خصوص در فراگیری و روایت حدیث از وی پای جا پای او می¬گذارد. (11) ورود مسلم به خانه مختار نشان از دیدگاه اولیه و ملایم و مثبت او نسبت به این قیام است. هر چند نظر او در ادامه ی قیام، با توجه به عملکرد او ، در قبال مسلم،(سکوت یا تسلیم) جای تأمّل و بررسی بیشتری دارد؛ اما در مجموع گزارش ها ی قبل و بعد از و اقعه ی عاشورا می توان نوع نگاه او را به قیام امام حسین(ع) مثبت ارزیابی کرد.   [1] . عمر رضا، كحاله، معجم قبائل العرب، بیروت، موسسه الرسالة، ج 1، ص 148-149؛ ابن ابي الحديد، همان ج8، ص 303. [2] .  محمد باقر مجلسی، ج 45، ص 344. [3] . همان، ج 6، ص 375.       [4] . محمد بن نعمان مفید، الارشاد، ص208. [5] . محمد بن جریر طبري، همان، ج5، 355؛ رضوی اردکانی، ص86. [6] .محمد بن نعمان مفید، الارشاد، ص 205. [7] .ابن واضح  تاریخ یعقوبی،محمد بن جریر تاریخ طبری، انساب الاشراف، الفتوح، ارشاد و ... [8] ابو الحسن علی بن محمد.ابن اثير، همان، ج4، ص169. [9] . «لم افعل، ولکنی اقبلت و نزلت تحت رایه عمرو بن حریث، و بت معه و اصبحت» ؛محمد بن جریر طبری، همان، ج5، ص596. [10] .مورخان و محققان دلایل زیادی برای علل شکل گیری قیام مختار نام برده اند؛ که از مهمترین این دلایل خونخواهی و انتقام خون حسین(ع) است. [11] . امیرعلی، مختصر تاریخ العرب، ترجمه ریاض رأفت، قاهره ، 1938م، ص 43. پژوهشگر: وحید متشکر انتهای پیام/14  

تاریخ آخرین تغییر
پنجشنبه, اردیبهشت 2, 1400 - 18:55
کد خبر: 5287

https://tavoosebehesht.ir/node/5287

افزودن دیدگاه جدید