کرامت انسانی و فلسفه حقوق بشر در اندیشه علامه طباطبایی

 

 

کرامت انسانی و فلسفه حقوق بشر؛ در دهم  دسامبر ۱۹۴۸ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در اجلاس پاریس بر اساس قطعنامه کمیسیون حقوق بشر اعلاميه جهانی حقوق بشر و شهروندی را تصویب کرد. این اعلامیه دارای یک مقدمه، ۳۰ ماده و سه قطعنامه ضمیمه است که بیان کننده مواد اعلاميه ۱۹۴۸ پاریس بوده و از سوی تدوین کنندگان آن به صورت قواعد آمره برای کشورهای جهان تلقی می شود. دلیل آن نیز روح حاکم بر مفاد پیمان و پیوستن بسیاری از کشورها به این میثاق و رویه اجرایی کردن قوانین مذکور از سوی دولت ها بیان شده است

این اعلامیه به عنوان اساسی ترین و ابتدایی ترین حقوق انسان ها تلقی شده و هر انسانی به طور ذاتی، فطری و به صرف انسان بودن بهره مند از آن دانسته می شود همچنین، این مسئله امروزه به عنوان کانون یکی از مهم ترین موضوعات عملی مطرح در نظام جهانی و بالتبع نظام جمهوری اسلامی ایران، و نیز یکی از کلیدی ترین و پربحث ترین موضوعات حوزه علوم انسانی و اجتماعی و علی الخصوص حقوق عمومی قرار گرفته است. این نگاه ویژه در ادبيات علوم انسانی و اجتماعی و حقوق بشر موجب عطف توجه به واژه ای به نام «کرامت انسانی» می شود.

بر مبنای اعلامیه جهانی حقوق بشر،جمهوری اسلامی ایران بارها با اتهام عدم رعایت و توجه به حقوق بشر در موارد متعددی از سوی مجامع بین المللی و کشورهای غربی متهم به نقض این حقوق شده است. در طی دوران حکومت جمهوری اسلامی ایران مجمع عمومی سازمان ملل به جز ۲ یا ۳ سال همه ساله قطعنامه ای در مورد نقض حقوق بشر در مواردی مانند انتخابات آزاد، آزادی بیان، حقوق زنان، حق فعالیت گروهها و  اقلیت های قومی و مذهبی، اعدام، حقوق کودک، حقوق همجنس گرایان و رعایت حریم شخصی علیه حکومت جمهوری اسلامی ایران صادر کرده است.

انسان ها صرفا به دلیل انسان بودن و فارغ از هر گونه تمایز دیگری ذاتا برخوردار از این حقوق در نظر گرفته می شوند. حقوق بشر امروزی به معنای حقوقی است که انسان ها تنها به واسطه برخورداری از «کرامت ذاتی انسانی» دارای آن شده و در نتیجه به منظور تعلق این حقوق به انسان ها  شرایط مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، نژادی، جغرافیایی و حتی مذهبی در نظر گرفته نمی شود.

موضوع ذاتی بودن «کرامت انسانی» در بسیاری از مواد اعلامیه جهانی حقوق بشر و شهروندی از جمله مواد ۱، ۲، ۷، ۱۲، ۱۶، ۱۸، ۲۶ و ۳۰ به طور مستقيم یا غیر مستقیم مورد اشاره قرار گرفته است. در حقیقت، ذاتی بودن کرامت انسانی به مثابه اساس حقوق بشر و معیار تعامل اجتماعی و بین المللی، در حوزه های مختلف علوم انسانی و حقوقی، از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است.

افزودن دیدگاه جدید